"Phát triển một cách tự nhiên" là một khái niệm khó để định nghĩa và còn khó hơn khi muốn thay đổi quan điểm của các bậc phụ huynh về vấn đề này. Tôi chỉ mong sao các bậc phụ huynh đừng biến khái niệm đẹp này trở nên máy móc mà vô tình làm mất đi cơ hội, khả năng và sự mẫn cảm của trẻ.
Các bậc phụ huynh của chúng ta đã làm gì để phát triển những bản năng tự nhiên đó của trẻ. Tôi xin đặt ra vài câu hỏi để các bậc phụ huynh trả lời:
1- Bản năng của trẻ khi sinh ra là được vận động để tiến tới các hoạt động lẫy, trườn, bò, đi, nhai, nói... Thế nhưng vì sao các mẹ lại cứ suốt ngày bế trẻ trên tay, khi trẻ đến tháng thứ 3 không lẫy, thậm chí tháng thứ 4, 5 không lẫy, các mẹ vẫn tặc lưỡi: "Bé trốn lẫy" vậy.
2 - Trẻ được sinh ra, giống như bao loài khác sống trên trái đất đều có khả năng thích nghi tuyệt vời với môi trường thế nhưng vì sao các mẹ giữ trẻ trong nhà khi trời lạnh và mặc cho trẻ thật nhiều quần áo cho đỡ lạnh; trẻ đùa nghịch toát mồ hôi thì lập tức lấy khăn lau liên tục rồi cấm không cho trẻ chơi đùa, chạy nhảy, trẻ cũng không được phép hứng chút nắng gió, không được đi chân đất, không được nghịch bẩn vì sợ giun sán vào bụng... Vậy có phải là trẻ đang đánh mất dần bản năng thích nghi với môi trường sống mà đáng ra trẻ đã có và đã thích nghi được với rất nhiều sự khắc nghiệt của môi trường xung quanh. Khi để trẻ mất đi điều này, liệu có phải là các bố mẹ đã đi ngược với sự phát triển tự nhiên của trẻ???
3 - Trẻ được sinh ra và tiếp tục hoàn thiện mọi kỹ năng sống bắt đầu từ những điều được coi là bản năng như là: nhai, nuốt và sử dụng thành thạo các bộ phận cơ thể... tuy nhiên, trẻ của chúng ta hiện tại nhiều bé thậm chí đến 3 tuổi chưa nói, 4 tuổi vẫn chưa tự cầm thìa xúc cơm ăn, 5 tuổi vẫn chưa biết mặc quần áo... mọi hoạt động của trẻ đều nhận được sự trợ giúp của người khác. Vậy trẻ có phát triển đúng với tự nhiên chưa???
4 - Cũng ngay từ khi sinh ra, trẻ đã bắt đầu ghi nhớ những gì trẻ nhìn thấy trong môi trường xung quanh trẻ bằng tất cả các giác quan mà trẻ có... Thế nhưng các phụ huynh vẫn luôn quan điểm: "nó biết gì mà dạy". Đổi lại là chính các bậc phụ huynh, mỗi kiến thức lịch sử, bạn có tự biết ra không hay là phải đến khi tìm thấy tài liệu và đọc không chỉ một lần hoặc nghe ai đó nói nhiều lần mới có thể ghi nhớ, vậy tại sao bạn không cung cấp thông tin cho trẻ để trẻ ghi nhớ mà lại chờ đến khi trẻ vào trường học mới được cung cấp những thông tin đó. Tôi có thể khẳng định một điều, dù bạn không dạy gì trẻ nhưng trẻ vẫn học từng phút từng giờ của trẻ. Bạn đã có khi nào bất ngờ khi con làm một hành động nào đó giống y hệt ông, bà đã thực hiện như cách chỉ tay, giọng điệu nói; hoặc đơn giản hơn nữa, có khi nào trẻ đem nguyên văn câu nói mà bạn nói với người trong gia đình ra sử dụng trong khi đang giao tiếp với bạn không?
5 - Trẻ đã bắt đầu học ngay từ lúc mới chào đời, thế nhưng nhiều gia đình hiện tại không hề giáo dục phép lịch sự cho trẻ. Tôi đã từng bắt gặp có những em bé chỉ 4 đến 5 tuổi, chỉ tay vào mặt người giúp việc nói với giọng kẻ cả sai bảo một điều gì đó; tôi cũng đã từng gặp trường hợp trẻ dùng những ngôn từ chợ búa để nói không chỉ với bạn bè mà với cả người thân trong gia đình lẫn khách; có nhiều gia đình thậm chí còn cười vui vẻ bởi con học nhanh thế mà không nhận ra rằng tại sao con học nhanh thế mà mình không dạy cho con những điều hay lẽ phải, dạy con tôn trọng người đối diện và dạy cho con những kiến thức về thế giới xung quanh?
6 - Khoa học đã nghiên cứu được những giai đoạn mẫn cảm của con người đối với môi trường xung quanh như ở độ tuổi nào thì giác quan của trẻ phát triển tốt nhất, ở khoảng thời gian nào thì trẻ mẫn cảm với các con số, ở độ tuổi nào thì trẻ mẫn cảm với nghệ thuật... Thế nhưng khi tôi nhắc tới việc dạy trẻ cảm thụ nghệ thuật bằng các trò chơi và có sự tương tác của bố mẹ thì nhiều phụ huynh gạt đi và cũng đưa ra một lập luận: "tôi không ép nó học cái gì cả, tôi để cho nó phát triển một cách tự nhiên". Tự nhiên nghĩa là phát triển trong môi trường tự nhiên, vậy môi trường tự nhiên mà bạn tạo ra cho con là gì? Là 4 bức tường với ê hề thứ đồ chơi, là sự chăm sóc đến tận chân tơ kẽ tóc của bảo mẫu, là những trò chơi trên ipad, là những đoạn quảng cáo đầy màu sắc của ti vi, là những clip thu hút bé và bạn lạm dụng lúc bé xem để cho bé ăn... Giả như bé có sự mẫn cảm đặc biệt với hội họa, hay âm nhạc, hoặc bất cứ bộ môn nào mà bạn không tạo được môi trường cho bé tiếp xúc ngay trong giai đoạn mẫn cảm nhất này, như vậy có phải là bạn đã tước đi cơ hội "phát triển một cách tự nhiên" theo sự mẫn cảm và tiềm năng của bé hay không???
- Tỉ lệ trẻ bị hăm da vào mùa đông luôn ở mức cao
7- Trẻ em được sinh ra và bắt đầu học cách tư duy; học cách nhận biết thế giới xung quanh trẻ; học cách ứng xử thông qua những hoạt động thường ngày trong gia đình... Biết là vậy, sao không "uốn cây từ thuở còn non, dạy con từ thuở con còn ngây thơ" mà lại để đến tuổi thì nó tự được nhà trường dạy dỗ. Bạn cho con quen chơi thả phanh và lười suy nghĩ thì liệu trẻ khi bước vào bậc học tiểu học có hứng thú với việc học hành theo nề nếp hay không? Bạn cho trẻ thức, ngủ, ăn uống không theo lịch trình, các sinh hoạt cá nhân không theo nề nếp thì liệu khi trẻ bước vào lớp học, ngoài những kiến thức khoa giáo, thì trong nhà trường có dạy trẻ những kỹ năng đơn giản để phục vụ cho chính bản thân trẻ hay không? Sau này khi trẻ bước vào một môi trường mới, môi trường mà trẻ không quen, liệu trẻ có thể thích nghi mà sống tốt được hay không???
Đặng Đức Hòa - kemchongham.com
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét